Vijf redenen om juist nú studenten te betrekken

Er ligt een gedenkwaardig studiejaar achter ons. Het lijkt onwaarschijnlijk dat we het coronajaar ooit nog gaan vergeten. En dat geldt ook voor veel studenten. Wie naar studenten luistert, hoort dat online onderwijs voor velen op verschillende manieren enorme impact heeft. Het nieuwe studiejaar is begonnen en langzaamaan vult het geluid van studenten de wandelgangen van scholen weer op. Terug bij hoe het was, zijn we nog niet. De wandelgangen zijn stiller en het kan lastiger zijn studenten te spreken en te peilen hoe het met hen gaat. We hebben te maken met minder informeel en direct contact en de fysieke afstand met studenten is groot. Maar juist nu is er veel met studenten te bespreken. Het is misschien lastiger geworden studenten te betrekken, maar het is onverminderd belangrijk om wél te doen. Voor het oktobernummer van vaktijdschrift Profiel schreef Marjolein de Jong een bijdrage met vijf redenen om juist nu studenten echt te betrekken.

1. Het zorgt voor meer betrokkenheid bij studenten

Studenten betrekken bij keuzes die je maakt en ontwikkelingen die spelen, is de sleutel tot meer betrokkenheid bij studenten. Hoe meer je studenten betrekt, hoe meer zij ook mee kunnen praten en denken. Betrek studenten om hen te laten weten wat er speelt en hun mening op te kunnen halen. Ook als je er niet (direct) iets mee doet, versterkt het de betrokkenheid van studenten. Het laat hen namelijk zien dat hun stem ertoe doet. Als studenten zich betrokken voelen, is er meer positieve druk en motivatie om het beste uit hun opleiding te halen. Daarbij zijn veel studenten meer bereid een stap extra te zetten, ook als het om participatie gaat. Studenten die zich betrokken voelen, voelen zich meer onderdeel van een groter geheel als de opleiding en instelling. Dat is zeker in een periode waarin onderwijs meer op afstand plaatsvindt, zeer belangrijk.

2. Studenten vragen erom

Het is voor studenten in deze tijd moeilijker met de vuist op tafel te slaan. Er zijn immers minder manieren om dat op afstand te doen. Studenten willen betrokken zijn. Zij willen wat te zeggen hebben. Je moet het hen alleen wel vragen. Er is onder de meeste studenten geen gebrek aan betrokkenheid. Hoe meer verandering er is, hoe meer studenten van zich laten horen. Dit komt omdat het in de ogen van studenten dan meer zin heeft je mening te geven. Als er iets verandert, heb je daar zelf direct wat aan. Geef studenten juist daarom goed aan hoe zij van zich kunnen laten horen en waar je hun input voor nodig hebt. Deel met studenten wat er speelt en voor welke keuzes je staat. En dat je hun inbreng nodig hebt. Dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan, is bekend. Studenten geven vaak genoeg aan dat ze zich niet gehoord voelen, terwijl docenten en managers op hun beurt zeggen dat de deur voor studenten wel degelijk openstaat. Echt luisteren gaat echter niet alleen over het kunnen delen van je mening, maar vooral over het gevoel dat er geluisterd is. Neem daarom de tijd om te luisteren naar studenten, nodig hen uit om input te geven en jou te vertellen wat er speelt. Ga uit van betrokkenheid van studenten. Dan hoef je hen alleen maar uit te nodigen en uit te dagen van zich te laten horen.

3. Je houdt de onderwijskwaliteit op peil

Het is lastig te bepalen in hoeverre het onderwijs de afgelopen maanden beter of minder goed was dan als we gewend zijn. Wat doet online onderwijs met de kwaliteit van het onderwijs als je door de ogen van studenten kijkt? Kennis delen of instructies geven lukt goed met een video, een les kan gestreamd worden en het oefenen van een toets kan prima in een digitale omgeving. Maar onderwijs, en zeker beroepsonderwijs, draait om meer. Om ontwikkeling, persoonsvorming, samenwerking, persoonlijke contact, de praktijk en zo verder. En dan is het overwegend online onderwijs, een vrij twijfelachtige variant, waardoor ook soms kwaliteitsverlies kan optreden. Wat kan online niet of is een stuk lastiger om voor elkaar te krijgen? En wat kunnen we ook goed online behouden als we straks wel weer volledig naar school kunnen? Je moet studenten betrekken bij het online onderwijs om de kwaliteit op peil te houden. Niet alleen meten hoe studenten scoren op een toets, maar van studenten horen wat zij in hun ogen leren, en missen in deze periode. Wat gaat er nu goed, zo niet beter dan voorheen, en wat wordt echt gemist? Deze tijd vraagt om een nieuwe betekenis van kwaliteit. Die betekenis kun je niet zonder studenten geven, daar heb je hun input echt bij nodig.

4. Je weet waar de behoefte ligt

Wie studenten vraagt om hun mening, haalt op wat er leeft en speelt, waar hun behoefte ligt. Je hebt studenten nodig om te weten hoe studenten het online onderwijs en andere veranderingen op hun opleiding ervaren. Alleen studenten kunnen je uitdagen door hun ogen te kijken naar hoe het gaat en werkt. Wie weten of en hoe het ‘nieuwe normaal’ voor hen werkt dan studenten zelf? Studenten zien dingen soms net iets anders dan jij ze ziet. Het perspectief van studenten is waardevol en ook noodzakelijk om te kennen. Zij kunnen je als geen ander laten zien waar hun behoefte ligt en wat er nodig is als je het studenten vraagt. Opgehaalde inzichten, mogelijkheden en ervaringen van je doelgroep helpen om in het onderwijs en beslissingen rekening te houden met de verschillende perspectieven, twijfels en onzekerheden van studenten.

5. Het is een kans te experimenteren met nieuwe vormen

Manieren om studenten te betrekken zijn nu niet persé beperkter, maar wel anders. Je komt studenten misschien minder vaak tegen en hoort minder. Maar studenten betrekken is, geen onbegonnen werk. Denk bijvoorbeeld aan een online ideeënbus of kaap online een les voor een gesprek met studenten. Je kunt studenten een bon geven om zelf een pizza te bestellen terwijl jij je pizzasessie online organiseert. Nodig studenten uit om aan te sluiten bij online werk- en projectgroepen of spreek met collega’s af dat iedereen een student meeneemt als entreeticket voor de de volgende vergadering. Zet sociale media in om studenten vragen te stellen, reserveer tijd in lessen voor een evaluatie of stuur een wekelijkse poll per mail om meningen te peilen. Gebruik deze tijd om te experimenteren met nieuwe vormen en kijk of het voor jou en studenten werkt. Je bereikt ongetwijfeld ook studenten online die je op de wandelgangen misschien eerder niet ontmoette. Online participatie is geen vervanging van live participatie, maar een rijke aanvulling. Benut deze tijd als een kans om die nieuwe vormen die voor jou en studenten werken, te ontdekken.

Het gaat er bij participatie om dat je luistert naar wat studenten zeggen, niet dat je precies doet wat zij willen. Nodig studenten uit hun ideeën, oplossingen, meningen en onzekerheden te delen en wees nieuwsgierig naar hoe zij deze tijd beleven. Deze tijd vraagt om een nieuwe manier van kijken naar participatie. De vorm verandert misschien, de bedoeling van participatie niet: studenten betrekken bij het onderwijs is onverminderd en eigenlijk belangrijker geworden nu studenten fysiek verder van je weg zijn. Ga in gesprek met studenten aan en betrek hen. Daarbij is de belangrijkste voorwaarde voor succes dat je door de ogen van studenten blijft kijken naar wat nodig is. En samenwerkt met studenten. Als je het zo bekijkt is deze periode niet veel verandert.

Het hele artikel lezen in Profiel? Dat kan hier!